Onvertaald gedigt: Seinman (m/v/o)
Reaguurder rijmageert op Marieke Lucas Rijneveld die knielt op een bed vitriolen.
Seinman (m/v/o)
Nooit het respect kwijtgeraakt, de glans van de meester
erkennen en met frikkenogen de jaloezie onder ogen komen dat
wat je ooit te schrijven droomt neergestameld is in hulpeloze
letters die onmachtig zijn de kooi open te breken, de geur onder
ogen komen van de deksel die de put tegen dempen behoedt,
maar tegelijk de aarzeling die ene stem te zijn die wel schreeuwt
als het stil blijft als alles erom roept geschreeuw te horen bij
onrecht en onecht, waar vierkant en hard smeekt om rond en zacht
als sussend welbehagen je angsten weg komt jagen, maar opstaat,
de ogen niet neerslaat of wegkijkt, maar desnoods fluistert.
Nooit het respect kwijtgeraakt, maar altijd gevoeld en geroken
als het gelijk me kuste, zelfs als het rouwkleed verwerkt is in
de veelvervige rok waarmee het verleden ons omhult, en nu, na
het begeerde, het ontbeerde, op de weelderige warande van het heden
zien hoe de moraalwapperende vinger vindt dat de trein
van de ander best mag rijden, alleen over de rails van het eigen gelijk,
onbuigzaam, zonder vluchtstrook, zonder te zien dat het verleden
wel vaker als een wissel omgelegd is, zonder te zien dat je met
de ander kunt benijden de prilheid en mompelend achter de
schuilhand van toen dat jij en ik samen seinman (m/v/o) kunnen zijn.
Nooit het respect kwijtgeraakt, maar toch godallemachtig,
als de storm je dwingt tot een buiging is het toch dat je
verdomme wenst dat er nog één rechtvaardige in de stad is
die niet als riet, maar als graniet in de branding staat
om hulp en hoop en een hart te bieden aan al wat
vloedgolven aan verdwazing aanvoeren, want een hand die stop
zegt is nog steeds een open hand, die ook kan tasten, kan
aanraken wat bevuild, kan helen wat verfrommeld, die kan
maken wat gebroken en je zou toch wensen toch hopen op
een Woord dat wel standhoudt tot in eeuwigheid amen.
Rijneveld: ‘Even knielen en weer opstaan’
Verjaagde vertaalster vecht terug met ganzenveer
In een metrum dat voor ons sowieso te hoog gegrepen is (GeenStijl heeft nog nooit ergens mee gerijmd), heeft Marieke Lucas Rijneveld (een uitzonderlijk literair personage waar wij ook nog nooit helemaal hoogte van hebben kunnen krijgen omdat klassieke letteren en de online geest soms verschillende kamers van hetzelfde huis zijn maar nooit met elkaar geknikkerd hebben) een gedicht gecomponeerd (het is vertaald, zelfs in het Duits) waarin ze reageert op het racisme waar ze mee te maken kreeg toen ongeletterde oproerkraaiers besloten dat ze "te wit" was om een zwarte Amerikaanse dichteres te vertalen.
In het gedicht legt Rijneveld uit - als we het tenminste goed begrijpen - dat ze 'nooit het verzet kwijtgeraakt' is tegen religieuze dwang, bullebakken of hokjesgeest en ook niet tegen de eigen onwetendheid en dat daarom afkomst en achtergrond er niet toe doen wanneer je je kunt verplaatsen in iemand anders afkomst, leefwereld en werelds leed:
Het gaat erom dat je je kunt
verplaatsen, dat je de verdrietzee achter andermans ogen
ziet liggen, de woekerwoede van heb-ik-jou-daar,
je wilt zeggen dat je misschien niet alles begrijpt, dat je vast
nooit helemaal de geraakte snaar vindt, maar dat je het
wel voelt, ja, je voelt het, ook al is het verschil duimbreed
Noem ons maar weer sentimentele zachte onderbuikjes op de zaterdagmorgen maar dat is wel des poedels kern, an sich. Maar ja, dan volgen er nóg twee strofes waarin ze TOCH door de pressiepomp gaat:
"Nooit het verzet kwijtgeraakt, en toch inzien wanneer
het niet jouw plek is, wanneer je moet knielen voor een gedicht
omdat een ander het beter bewoonbaar maakt, niet uit onwil,
niet uit verslagenheid, maar omdat je weet dat er zoveel
ongelijkheid, dat er nog steeds mensen achtergesteld,"
Om vervolgens te besluiten dat ze eerst zelf méér moet doen "wat de wereld zal verbeteren" (ugh, sla je literaire dichtwerk anders ff deaud op Miss World-niveau) voordat ze "krachtig genoeg" kan zijn om een stukje Engelstalige tekst van een zwarte vakzuster te kunnen vertalen. Dit is niet 'je plaats kennen', dit is alsnog bukken, knielen en jezelf laten kleineren. VANWEGE JE AFKOMST EN JE HUIDSKLEUR. En dan zo eindigen:
al moet je dit niet
vergeten: kom na het knielen weer overeind en recht samen de rug.
Knielen voor een gesel van sentiment. Weet je waar dit aan doet denken? Aan even slikken en weer doorgaan. Aan Marco Borsato, dus.
Marieke Lucas Rijneveld gestopt met vertalen
Alsnog te wit
Onbegrijpelijk. Omdat een stel schedelmeters dat alleen maar onleesbare opiniestukken met negen keer het woord 'ik' erin kan schrijven vindt dat Marieke Lucas Rijneveld de verkeerde huidskleur heeft om het werk van Amanda Gorman te vertalen, gaat Marieke Lucas Rijneveld het werk van Amanda Gorman niet vertalen. Eerst was het nog niet erg dat Marieke Lukas Rijneveld de verkeerde huidskleur (namelijk: wit) heeft om het werk van Amanda Gorman te vertalen, maar in een verklaring die van innerlijke tegenstrijdigheid en modieuze zelfkastijding uit elkaar spat, geeft ze de opdracht nu alsnog terug. Wij realiseren ons echter goed dat we in positie zijn om te denken en te voelen dat Marieke Lucas Rijneveld en Uitgeverij Meulenhoff laffe hazen zijn en kunnen niet wachten op de lezing van Arnon Grunberg 'Als ze het over Marieke Lucas Rijneveld hebben, hebben ze het over mij'. Gefeliciteerd allemaal!
Hoe Schrijvers Praten
Uitgever: Vertaler Amanda Gorman is dan misschien niet zwart, maar wel genderneutraal
Telt ook!
Dames en heren, en anderen ook, u kunt stoppen met boos zijn op Uitgeverij Meulenhoff omdat ze hebben gekozen voor Marieke Lucas Rijneveld, die wit is, als vertaler van het werk van Amanda Gorman (u weet wel, die mevrouw van die voordracht tijdens de inauguratie van Joe Biden), die niet wit is. Het is volgens uitgeverij Meulenhoff dan misschien wel "goed dat we hier op worden aangesproken", maar Rijneveld maakt "zaken als gendergelijkheid en mentale weerbaarheid" bespreekbaar en dan is het alsnog niet erg als je wit bent. Helder! En nu nooit meer zeggen dat alfa's niet kunnen rekenen, want deze ingewikkelde intersectionele puntenscore gaat ze verdomd eenvoudig af. Maar hee. We zijn ons bewust van de noodzaak van een open blik en we beseffen dat we nog elke dag moeten en kunnen leren. [NOG LATEN CONTROLEREN DOOR SENSITIVITY READER, RED.]